ŞİRK VE ÇEŞİTLERİ

Allah'a eş ve ortak koşmak değişik şekillerde olur:
a- Allah'ın birliğine iman etmeyerek iki ilah kabul etmek. Mecûsîlerin inancı böyledir. Onlar hayır ve şer için ayrı ayrı iki ilah kabul ederler. Bundan dolayı müşrik sayılırlar.
b- Allah'ın, baba-oğul-Ruhü'l-Kudüs gibi unsurlardan bir araya gelmiş olduğuna inanmak. Allah'ın üç unsurdan oluştuğuna inanmak da şirktir; Allah'ın "bir" olduğunu kabul etmemektir.
c- Allah'ın bir olduğunu söyledikleri halde kendilerini Allah'a yaklaştırmak maksadı ve O'nun yanında şefaatci olur inancıyla veya sırf babalarına ve dedelerine uyarak putlara tapmak da şirktir; Allah'a bir ortak kabul etmektir. Bu Allah'ın birliğine aykırıdır.
d- Tesiri yalnız görünen sebeplere vermek ve tabiatın hakiki bir etkileyici yönlendirici, müessir olduğuna inanmak da Allah'ın birliğine aykırıdır ve şirktir. Tesiri tabiata veren ve "tabiat yapıyor.. tabiat yarattı..." diyenlerle onlara uyanlar da buna benzer müşriklerden sayılırlar. Ancak her şeyin sebeplerine bağlı olduğuna, sebepsiz bir şey olmamakla beraber sebebi de, müsebbibi de yaradanın Allah olduğuna inanmak şirk değildir. Allah her şeye bir sebep göstermiştir. Her şeyin sebebine iyi yapışmak "sebebine yapışmadan iş olmaz" demek tevhide aykırı değildir. Tevhîde aykırı olan, her şeyi yalnız tabiata ve zahiri sebeplere vermektir.
e- İbadeti; Allah'ın emri olduğu için değil, şahsî ve dünyevî maksatlar için yapmak da bir çeşit şirktir. Her ne şekilde olursa olsun şirkden ve hatta şirki andıran şeylerden kaçınmak ve Allah'ın birliğine, O'ndan başka yaradan, O'ndan başka ibadete layık hiç bir Tanrı olmadığına iman etmek farzdır. Hakiki Tevhid budur.