18 Kasım 2017 Cumartesi

İCARE (KİRAYA VERME)

Kira; menfaatların satışından ibarettir.
Kirada menfaatların ve ücretin belli olması şarttır. Alış-verişde bedel olmaya elverişli olan mallar kira ücreti olmaya da elverişlidir. Kira şartlarla fâsid olur.
Alış verişte olduğu gibi kirada da görme, seçme kusur olmak üzere üç seçenek vardır.
Kiradan da karşılıklı vaz geçilebilir ve fesh edilebilir.
Menfaatlar; belli bir müddet araziyi ekmek ve yine belli bir müddet evde oturmak gibi müddet tayin etmekle yahut elbisesinin boyanacağını ve dikileceğini belirtmekle ve hayvan kiralarken taşınacak yükü veya binilecek mesafeyi belli etmekle bilinir. Menfaatlar işaretle de tayin edilir (gıda maddelerini taşımak için gibi).
Bir ev yahut dükkan kiralayan kimsenin orada oturma hakkı olduğu gibi istediğini de oturtmaya hakkı vardır ve dükkanda da dilediği işi yapmak hakkına sahiptir.
Ancak eğer baştan söylenmemişse demircilik, değirmencilik gibi işler kira akdinden sayılmaz.
Ziraat için kiralanan bir araziye, ekilecek şeyin beyan edilmesi, yahut arzu edilen şeyin ekileceğinin bildirilmesi şarttır.
Bina yapmak yahut ağaç dikmek için bir yer kiralayan, müddetin bitiminde o yeri aldığı gibi boş teslim etmesi borcudur.
Arazi, binayı yıkmakla, ağaçları sökmekle kıymetinden düşecek olursa mal sahibi bunların yıkılmış ve sökülmüş durumdaki kıymetlerini kiracıya borçlanır ve onları mülkiyetine geçirir. Arazi, bunların sökülmesiyle kıymetinden birşey kaybetmeyecekse sahibi dilerse kiracıya kıymetlerini ödeyip mülkiyetine geçirir. Bu, kiracının rızası ile mal sahibinin olur.

İşçi çeşitleri ve hükümleri:
Müşterek olan işçi kendisinden istenen işi yapmadıkça ücreti hak edemez. Kendisine bırakılan mal da emanet hükmünde olur.
Kendi kusur ve fiili sebebiyle olmadıkça telef olmaları yüzünden kıymetlerini ödemez. Ancak, kendi fiili sebebiyle bu mallar telef olursa onların kıymetlerini öder.
Kiralanan maldan menfaat sağlanınca ve istenen iş yapılınca mal sahibi veya işçi ücrete hak kazanırlar.
Kira mukavelesinde, ücretin peşin verilmesi şart koşulunca ücretin peşin verilmesi gerekir. Peşin şartı olmadan peşin verilmişse yine ücrete hak kazanılmış olur.
Kiralanan mal teslim alınınca, belirtilen müddet zarfında ondan faydalanılmasa bile yine kira ücretini vermek gerekir.
Kiracıdan mal gasp edilince kira ücreti düşer. Ev sahibi, her günün ücretini istemek hakkına sahiptir.
Sanatkâr kendisinin yapması şart koşulan bir işi başkasına yaptıramaz. Mal sahibinin kiracıya "bu dükkanda şu işi yapacaksan aylığı şu kadar, şu işi yapacaksan aylık şu kadar, demesi câizdir. Kiracının bu ikisinden hangisini yaparsa ona göre kira ücreti ödemesi gerekir.
Kira bozulduğu zaman kira mukavelesinde belirtilen ücret değil de emsal ücret vermek gerekir. Bu ücret akit yapılırken tayin edilen ücretden fazla olamaz.
Kaç aylık olduğu söylenmeden her aylığı şu kadar liraya olmak üzere bir ev kiraya verilse, bu bir ay için sahih, diğer aylar için ise fasid olur. Ancak belirli aylar zikrederse caiz olur.
Belli bir ücret karşılığında süt anası kiralamak caizdir.
Fıkıh ve Kur'an öğretmek, imamlık yapmak, ezan okumak ve hac etmek gibi bir takım farz olan ibadetleri yapmaya karşılık ücret vermek caiz değildir.
Günah olan işleri yapması için ücretle birini tutmak câiz olmaz.
Özür sebebi ile kira akdi fesh olur.
Ticaret yapmak için dükkan kiralayan iflas ederse, yahut bir malını kiraya verenin borcu olup başka da malı bulunmasa kira akdi fesh olur.  

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder